Час 55 Животен циклус кај растенијата што цутат

Секое растение има свој животен циклус . Животниот циклус на цветните растенија започнува со семе кое 'рти по добиените потребни услови (топлина и влага ) , потоа расте и се развива, достигнува одреден степен на зрелост  и цвета, се опрашува , оплодува и го расејува своето семе.Од семето се развива ново растение.
Животниот циклус на цветните растенија  се  сосотои од четири фази
(стр.102 од учебникот)

I фаза->Семе

II фаза -->Садница

III  фаза--->Младо растение

IV фаза-->Возрасно растение

1.Во првата фаза (СЕМЕ) се случува процесот ,'РТЕЊЕ (раст и развој на семето при кој прво никнува корен , а потоа стебло и листови)

2.Во втората фаза (САДНИЦА) можеме да ги забележиме коренчето и првите фиданки (младо стебленце и гранчиња) .Во оваа фаза растението е во процесот на РАСТЕЊЕ И РАЗВОЈ.

3.Во третата фаза (МЛАДО РАСТЕНИЕ) се појавуваат уште листови и цветови во пупка. Во оваа фаза можеме да откриеме за кое растение станува збор . И во оваа фаза на растението се случува процесот на  РАСТЕЊЕ И РАЗВОЈ.

4.Во четвртата фаза (ВОЗРАСНО РАСТЕНИЕ) растението е целосно оформено , цветовите се расцветуваат и се случува процесот на ОПРАШУВАЊЕ,ОПЛОДУВАЊЕ И РАСЕЈУВАЊЕ .

ЖИВОТЕН ЦИКЛУС НА ЛАЛЕ

ИНТЕРАКТИВНА ИГРА ЗА ЖИВОТЕН ЦИКЛУС КАЈ ЦВЕТНИТЕ РАСТЕНИЈА

РАСТЕЊЕ НА СЕМЕТО

https://www.youtube.com/watch?v=eDA8rmUP5ZM

https://www.youtube.com/watch?v=Pti6yDmDWZQ

https://www.youtube.com/watch?v=zOQ3tA4nxKg

Час 49.Видови на расејувања на семињата 1

пренесен материјал од www.prirodninauki-5.weebly.com  

Учебник   Стр. 110,111,112,113 

 Расејувње на семките со помош на животни и ветер 

Семките им се потребни на растенијата за да се создадат нови растенија.

Доколку семката се најде во почвата и ги има потребните услови за да никне ќе се создаде ново растение.
За да ги имаат семките сите потребни услови , меѓу кои и доволно простор , почва и вода , е потребно да се оддалечат од од местото каде е растението родител , т.е да се распространат.
Распространувањето на семките подалеку од растението- родител се вика РАСЕЈУВАЊЕ НА СЕМЕТО.
Сите семки не можат да си најдат место да пораснат, а и сите семки , од тие шти си нашле место , нема да никнат.
Од многуте семки на растението само некои ќе никнат.
Постојат четири главни начини на рсејување на семето (животни , ветер , прскање, вода )
Прво ќе ги разгледаме расејувањето  со животни и ветер.

РАСЕЈУВАЊЕ СО ЖИВОТНИ
а.Расејување преку исхраната на животните
Некои плодови имаат убава боја , вкус и мирис и ги привлекуваат животните , меѓу кои и птиците.
Кога животото ќе го изеде плодот  меките делови од плодот ќе се разградат во ораните за варење на храната  на животното , но семките  не . Семките ќе бидат исфрлени од организмот на животното ,обично далеку од растението родител, преку изметот .

б .Расејување со прикачување на крзното на животните

Некои плодови имаат боцки или се лепливи и така се прикачуваат на крзното на некои животни , а некогаш и на облеката на човекот и така се пренесуваат .
(пример: магарешкиот трн)

РАСЕЈУВАЊЕ СО ВЕТЕР Семињата кои се расејуваат со ветер се обично  ситни ,суви, лесни и имаат додатоци  (пердувести или крилести) кои им овозможуваат лесно да бидт носени од струјата  на ветерот .Пример:глуварче , памук ,топола , јавор и др. Глуварче Час 50.Видови на расејувања на семињата 2  Начини на расејување на семето со прскање (саморасејување) Како што можевте да забележите од видеата семените обвивки на овие растенија  се распукуваати семките се распрснуваат надвор.Пример за вакви растенија е  дивата краставица и разни мешунки и чаури. Дива краставица Viola sororia (common blue violet) time lapse-video Violet Seed's Ballistic Seed Dispersal Семињата и плодовите кои се разнесуваат со водените струи се полесни од водата ,шупливи и полни со воздух или масло во шуплините  што е причина да тие лебдат на површината на водата . Пример: лотос , кокос . ЛОТОС -ЦВЕТ КОКОС-РАСЕЈУВАЊЕ ЛОТОС-ПЛОД СО СЕМЕ ЛОТОС-РАСЕЈУВАЊЕ НА СЕМЕТО Јавор

ОПРАШУВАЊЕ  И ОПЛОДУВАЊЕ

Опрашување е пренесување на поленот од истиот или друг цвет на устенцето на толчникот

Откако поленовото зрно ќе падне на лепливото устенце од него започнува да расте цевче кон плодникот низ кое минува поленот и доаѓа до женската полова клетка која се наоѓа во плодницата . Притоа се создава плод со семка.

Проследи го видеото:

По опладувањето,венечните ливчиња,устенцето и столпчето свенуваат , а ѕидот на плодницата образува слој кој ја опкружува семката и така го образуваат плодот. Плодот ја штити семката до нејзино никнување

    

---

Час 45,46 Видови опрашување     стр.104,105,106,107,108,109

Веб страна prirodninauki-5

ОПРАШУВАЊЕ
Опрашување е пренесување на поленот од истиот или друг цвет на устенцето на толчникот .Пренесувањето на  поленот може да биде со ветер, (како кај житните растенија) со вода како кај водните растенија, со птици, а најмногу со инсекти.Растенијата можат да бидат опрашени и од човекот. Постојат цветни растенија кои се опрашуваат со помош на лилјаци во текот на ноќта.

ПРОСЛЕДИ го ВИДЕОТО  ЗА ОПРАШУВАЊЕ !

Што е тоа што ги привлекува полинаторите (опрашувачите)?
-венечни ливчиња со живи бои,
-јак  мирис,
-содржат нектар,
-имаат леплив полен 

Постојат цветни растенија кои не се опрашуваат со инсекти.
Какви се  тие цветни  растенија кои не се опрауваат со инсекти ?

Растенијата кои се опрашуваат со ветар имаат неугледни цветови без препознатливи елементи на цветот и немаат мирис . Нив тоа и не им е потребно .Тоа што им е потребно е што полесно да испадне нивниот полен надвор од цветот за да биде достапен на ветерот и да биде разнесен до другите цветови.Затоа цветовите на ваквите растенија  се така распоредени да може поленот од нив целосно да се распростри со помопш на ветар. Цветовите кои се опрашуваат со ветер создаваат големи количини полен.
З А Д  А Ч А !
Погледни ги резултатите од истражувањето за тоа  што повеќе ги привлекува полинаторите/опрашувачите  (НЕКТАР  или  ВЕНЕЧНИ ЛИВЧИЊА) дадени во табела на стр.109 .Што заклучуваш?
Претстави ги табелираните податоци во столбест дијаграм!

И С Т Р А Ж И !
Прошетај во блиската околина .Во претходно подготвена табела  како на стр. 108  ,внеси ги боите на цвтовите кои ќе ги забележиш !
Набљудувај  кој цвет го посетуваат најголем број на инсекти ! Запиши ги податоците (бројот на инсекти кои го посетиле цветот во период од пет минути) и претстави ги во столбест дијаграм како на примерот даден на стр.108

Делови кај растенија што цутат

Делови на цветот -интерактивна игра
http://www.sciencekids.co.nz/gamesactivities/lifecycles.html

ЦВЕТНИ РАСТЕНИЈА

Oргани на едно цветно растение се: корен , стебло ,лист , цвет, плод и семе.
Коренот ,стеблото и листот на растението му служат за растење , а цвет от,плодот  и семето  за размножување.
Цветовите на  цветните растенија се изградени од неколку делови.
Секој од тие делови е важен на свој начин.

Делови од цветот
1. ЧАШКИНИ ЛИВЧИЊА (кои најчесто се зелени) се наоѓаат на надворешната страна и го заштитуваат цветот ,додека е пупка во растење.
2. ВЕНЕЧНИ ЛИВЧИЊА
Типичните венечни ливчиња наречени , се големи, во светли бои и се наоѓаат повнатре од чашкините ливчиња
 3.ТОЛЧНИК(плодник)-женски орган во цветот кој е составен од :
устенце (стигма).столпче и плодница.
a.Устенце
Врвот на толчникот се нарекува устенце.Устенцето  е лепливо и го прима  поленовиот прав од посетителите -инсекти .
б.Столпче
Столпчето надолу се проширува во плодница. 
В.Плодница  (овариум)
Плодница  се наоѓа најдолу од толчникот .Во плодницата се наоѓа јајце клетка.Во дното на плодницата има жлезди кои го излачуваат слаткиот сок-нектар  кој има пријатен мирис и ги привлекува инсектите.
4.ПРАШНИК(машки орган) кој се состои од
-прашничко кесе(прашница)во кое се наоѓа пленовиот прав  или поленови зрна во кои има машка полово калетка  и
-прашнички конец
Цветовите може да содржат и прашници и толчник-двополови
Може да имаат само толчник (женски) или само прашници(машки) цветови
Растенијата кај кои машките и женските цветови се на едно растение се викаат еднодомни растенја –Пример :пченка .  Растенијата кај кои машките цветови ги има на едно растение, а  женските цветови  на друго растение се викаат  дводомни растенија-бадем,киви

Засадување на растенија

ТЕМА 5

ЗАПОЗНАВАЊЕ СО РАСТЕНИЈАТА


Линкови со упатства за засадување на растенија.Со клик на насловот до запишаната содржина!

ЗАСАДУВАЊЕ НА ГРАВ

ЗАСАДУВАЊЕ НА СОНЧОГЛЕД

ЗАСДУВАЊЕ НА ДОМАТИ

ДЕКОРАЦИИ НА САКСИИ